To była druga część naszej podróży w czasie i przestrzeni, podczas której zwiedzaliśmy Japonię okresu Heian, uważanego za najbardziej dynamiczny i płodny okres rozwoju kultury japońskiej. Zwróciliśmy szczególną uwagę na rolę kobiet w sztuce z przełomu pierwszego i drugiego tysiąclecia, nie do końca słusznie, jak uznaliśmy, nazywanego przez nas średniowieczem, gdyż Japończycy już wtedy kulturowo wyprzedzali Europę o kilkaset lat. Okazało się, że to właśnie damy dworu, sprawujące pieczę nad życiem kulturowym pałacu cesarskiego, w dużej mierze przyczyniły się do rozwoju typowych dla okresu Heian form literackich, a ich emocjonalność miała decydujący wpływ na wytworzenie się unikalnych norm estetycznych sztuki japońskiej.
Zastanawialiśmy się także, czy Europejczyk byłby w stanie napisać haiku, dostosowując się do rygorystycznych reguł wiersza i nie gubiąc nic z jego charakteru? Czy nasz alfabet nadaje się do pisania tego typu wierszy oraz czy człowiek zachodu jest w stanie zrozumieć sens i filozofię haiku? I w końcu czy haiku jest przekładalne na inne języki?
Wreszcie zajęliśmy się typowym dla Japończyków sposobem postrzegania piękna, jako tego, co ulotne, czego symbolem z czasem stało się kwitnące drzewko wiśni, którego kwiaty opadają zwykle po dwóch, trzech dniach, a niekiedy nawet po kilku godzinach.
Niezwykle pomocna dla zrozumienia i omówienia tematu była książka Lisy Dalby, Opowieści Murasaki, szczegółowo oddająca klimat i obyczajowość panującą na dworze cesarskim epoki Heian, która jest jednocześnie przepleceniem wątków biograficznych z życia japońskiej pisarki z początku drugiego tysiąclecia, Murasaki Shikibu i elementów spisywanych przez nią samą historii.
Kto nie był, niech żałuje – jest czego!
Niniejsze sprawozdanie dedykuję wszystkim, którzy widząc zachód słońca, boleją, że nie mogą go wchłonąć wraz z oddechem i ocalić w sobie – na zawsze.
– Agata Grykien
Wykorzystana literatura:
ℑ Lisa Dalby, Opowieści Murasaki, przeł. M. Krygier, Albatros, Warszawa 2003.
Wykorzystane teksty teoretyczne:
ℑ Estetyka japońska antologia, t.1-2, pod red. K. Wilkoszewskiej, Universitas, Kraków.
ℑ Ruth Benedict, Miecz i chryzantema, przeł. E. Klekot, PIW, Warszawa 2003.
ℑ Roland Barthes, Imperium znaków, przeł. A. Dziadek, KR, Warszawa 1999.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz