sobota, 1 marca 2008

Spotkanie XVII – Inspiracje malarstwem niderlandzkim i holenderskim

Dnia 29 lutego 2008 r. w pałacu Biedermana odbyło się spotkanie poświęcone powieści Deborah Moggach pt. Tulipanowa Gorączka. Prezentuje ona historię opowiadająca o romansie zamożnej mieszczki z artystą malarzem, na tle obyczajowości XVII-wiecznego Amsterdamu, wydarzeń historycznych, oraz przypadającej na ten okres "tulipanowej gorączki".

Spotkanie rozpoczęto od wprowadzenia do historii malarstwa holenderskiego z przełomu XVI i XVII wieku, które w niezwykle interesujący sposób przedstawił nasz gość: Aleksandra Janiszewska (studentka V roku Historii Sztuki na Uniwersytecie Warszawskim). Prezentując m.in. obrazy de Hoocha, Rembrandta, Maesa, Aeista czy Backhuysena, prelegentka omówiła cechy charakterystyczne dla sztuki malarskiej tej epoki, zwróciła uwagę na styl i manierę poszczególnych malarzy. Wskazała także na sposób interpretowania całej gamy zawoalowanych przekazów, począwszy od śledzi czy czaszek w kompozycjach martwej natury, po symboliczną wymowę zwierząt w scenach rodzajowych.

W dalszej części spotkania poddano analizie obrazy Vermeera, ze szczególnym uwzględnieniem Dziewczyny czytającej list przy otwartym oknie, która stała się jedną z inspiracji do stworzenia przez Moggach postaci głównej bohaterki – Sophii. Zwrócono również uwagę na sposób opisu wydarzeń w powieści, które noszą wyraźne ślady ekfrazy (lit. utwór poetycki poświęcony opisowi dzieła plastycznego: obrazu, rzeźby, architektury. Etym. – gr. ékphrasis "dokładny opis").

Ponadto w trakcie dyskusji poruszono problem wiarygodności i prawdomówności sztuki, uzgadniając, że oprócz nieśmiertelności jaką dzieła zapewniają swym twórcom, modelom i tematom, sztuka dokonuje swoistego przekłamania – prezentuje tylko jeden niepowtarzalny moment, który malarz usiłuje odtworzyć, nie rzeczywisty obraz, który ma nieustannie przed oczami, gdy tworzy. Malarstwo stwarza iluzję wiarygodności ukazując nam na jednym obrazie "żonkile kwitnące z liliami" – co jest możliwe tylko, gdy się je maluje.

Spotkanie zamknęła ożywiona wymiana spostrzeżeń uczestników, w tym także dotyczących uprawy tulipanów oraz ich odmian.

Wykorzystana literatura:
ℑ Deborah Moggach, Tulipanowa gorączka, Rebis, Poznań 2002.
ℑ Zbigniew Herbert, Tulipanów gorzki zapach, [w:] Martwa Natura z wędzidłem, Zeszyty Literackie, Warszawa 2003.

Wykorzystane teksty teoretyczne:
ℑ Dominique Kunz, Poczucie obrazu, [w:] Ut pictura poesis, pod red. M. Skwary, S. Wysłoucha, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006.
ℑ Katarzyna Płonka-Bałus, Motywy martwej natury w iluminatorstwie Niderlandzkim XV w. Kilka uwag o artystycznych skutkach sakralizacji przyrody na północ od Alp, [w:] Spór o genezę martwej natury, pod red. S. Dudzika i T.J. Żuchowskiego, UMK, Toruń 2002.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz