Po co ludziom kryminały? Czyżbyśmy odczuwali niezdrową przyjemność czytając o bryzgającej krwi i zwłokach w daleko posuniętej fazie rozkładu? Podążając za sugestiami Mariusza Czubaja z książki „Etnolog w mieście grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne” mieliśmy okazję przekonać się, że powód fascynacji tym gatunkiem, czy raczej gatunkami spod znaku morderstwa i tajemnicy, jest znacznie bardziej złożony.
Oczywiście tym elementem, który najbardziej przykuwa uwagę przeciętnego odbiorcy jest intryga — zagadka, którą czytelnik rozwiązuje wraz z bohaterami. Jednak na naszym spotkaniu nie zaprzątaliśmy sobie głów kryminalnymi łamigłówkami, lecz szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, co wspólnego mają sensacyjne powieści i seriale ze współczesną kulturowa teorią literatury, etnologią, antropologią i socjologią. Rozpoczęliśmy od rozważań nad osobą głównego bohatera, omawiając pokrótce jak ulegał przeobrażeniom – zmieniając się z samotnego geniusza, dla którego sensem życia jest tropienie sprawców przestępstw, w osobę zepchnięta na margines i przeżywającą osobiste rozterki. Po zarysowaniu historycznego tła dla naszych problemów oraz genologicznych transgresji „kryminału”, prowadzący spotkanie mgr Michał Wróblewski, zwrócił uwagę na to, w jaki sposób powieści kryminalne opisują, wykorzystują i grają z przestrzenią i czasem, a także jaka jest rola szczegółu z perspektywy antropologicznej.
Interesujące nas kwestie omówiliśmy na przykładzie bardzo popularnych ostatnimi czasy skandynawskich kryminałów Stiega Larssona z trylogii Millenium, w których, jak zauważyliśmy, zbrodnie i tajemnice schodzą na dalszy plan stanowiąc jedynie pretekst do opisania problemów z jakimi boryka się szwedzkie społeczeństwo. Ten i inne przywołane przykłady, pozwoliły nam na prześledzenia tego, jak współczesne kryminały odchodzą od fabuł spod znaku „płaskiej” łamigłówki w stronę literatury zaangażowanej społecznie (choć nadal należącej do nurtu popularnego) o pogłębionej analizie psychologicznej.
Zdała Agata Grykien
Teksty:
ℑ Czubaj - Rozdział 1
ℑ Stieg Larsson
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz